100 lat kobiet w polskiej Policji – historia, wyzwania i przyszłość
26 lutego 2025 roku mija dokładnie 100 lat od momentu, gdy kobiety oficjalnie rozpoczęły służbę w polskiej Policji.
Był to przełomowy moment w historii zarówno Policji Państwowej, jak i całego kraju. W ciągu tego stulecia policjantki odegrały kluczową rolę w zapewnianiu bezpieczeństwa, zwalczaniu przestępczości i wspieraniu społeczeństwa. Jak wyglądała ich droga? Jakie wyzwania musiały pokonać? I co przyniesie przyszłość?
Choć Policja Państwowa powstała w 1919 roku, dopiero w 1925 roku zdecydowano o tworzeniu pierwszych kobiecych formacji policyjnych. Decyzja ta była odpowiedzią na rosnącą liczbę przestępstw przeciwko kobietom i dzieciom oraz potrzebę stworzenia specjalnych jednostek do walki z handlem ludźmi i prostytucją.
Pierwsze policjantki rekrutowano głównie spośród nauczycielek, pielęgniarek i urzędniczek. Wymagano od nich nie tylko wysokiego poziomu wykształcenia, ale także nienagannej opinii moralnej. Kobiety w Policji zajmowały się głównie sprawami obyczajowymi oraz prowadziły działania prewencyjne wśród młodzieży.
Okres II wojny światowej brutalnie przerwał rozwój kobiecej służby w Policji. Wiele funkcjonariuszek zginęło, a po wojnie, w nowej strukturze Milicji Obywatelskiej, kobiety przez długi czas nie odgrywały znaczącej roli. Dopiero w latach 60. XX wieku zaczęły wracać do służby w większej liczbie. Początkowo ich rola była mocno ograniczona – pracowały głównie w administracji, pionach dochodzeniowych oraz w prewencji wśród nieletnich.
Przemiany po 1989 roku przyniosły istotne zmiany w strukturze polskiej Policji. Kobiety zaczęły pełnić coraz bardziej odpowiedzialne funkcje, a także uzyskały dostęp do służby w pionach operacyjnych i kryminalnych. W 1995 roku powołano Zespół do Spraw Równego Statusu Kobiet i Mężczyzn w Policji, który miał na celu wyrównywanie szans i promowanie równości w służbie.
Obecnie kobiety stanowią około 20% funkcjonariuszy polskiej Policji, a ich liczba systematycznie rośnie. Pełnią funkcje w niemal wszystkich pionach – od prewencji, przez kryminalistykę, aż po antyterroryzm. Coraz więcej kobiet awansuje także na wysokie stanowiska kierownicze.
Plan Równości Płci w Policji na lata 2023-2026
W celu dalszego wspierania równości płci w strukturach policyjnych w 2023 roku wprowadzono Plan Równości Płci w Policji na lata 2023-2026. Dokument ten ma na celu wzmocnienie kultury organizacyjnej poprzez kształtowanie inkluzywnego i równościowego środowiska służby i pracy, wolnego od dyskryminacji i uprzedzeń oraz opartego na wzajemnym szacunku i poszanowaniu godności.
Główne cele Planu obejmują:
- podniesienie wiedzy i świadomości na temat równości i niedyskryminacji oraz wzmocnienie pozytywnych postaw wobec różnorodności i równości płci
- zapewnianie równowagi płci w kadrze kierowniczej, gremiach decyzyjnych, strukturach organizacyjnych i przedsięwzięciach
- wdrażanie rozwiązań na rzecz równowagi między życiem zawodowym i prywatnym (work-life balance)
- zapewnianie perspektywy płci w rozwoju zawodowym i ścieżce awansowej
- włączanie perspektywy płci w projekty i treści nauczania
- wzmocnienie działań na rzecz ochrony przed przemocą ze względu na płeć, w tym przed molestowaniem seksualnym.
Realizacja Planu jest monitorowana przez specjalnie powołany Zespół ds. wdrażania Planu Równości Płci w Policji na lata 2023-2026, który odpowiada za koordynację działań oraz przygotowywanie rocznych sprawozdań.
Pomimo ogromnego postępu kobiety w Policji nadal mierzą się z pewnymi wyzwaniami, takimi jak stereotypy dotyczące ich roli w służbie, konieczność łączenia życia zawodowego z rodzinnym czy ograniczona reprezentacja na najwyższych szczeblach dowodzenia. Jednak dzięki inicjatywom takim jak Plan Równości Płci sytuacja ta dynamicznie się poprawia.
Przyszłość kobiet w polskiej Policji rysuje się w jasnych barwach. Coraz więcej kobiet wybiera tę ścieżkę kariery, a ich profesjonalizm i zaangażowanie są doceniane zarówno przez przełożonych, jak i przez społeczeństwo. W setną rocznicę służby kobiet w Policji warto podkreślić ich wkład w bezpieczeństwo Polski i inspirować kolejne pokolenia do podjęcia tego wyjątkowego zawodu.
Stulecie kobiet w polskiej Policji to nie tylko historia ich walki o równe prawa i uznanie w służbie, ale także opowieść o niezłomności, odwadze i profesjonalizmie. Dziś policjantki odgrywają kluczową rolę w zapewnianiu porządku publicznego, udowadniając, że bezpieczeństwo to nie kwestia płci, lecz kompetencji i determinacji. Warto docenić ich trud i dążyć do dalszego wzmacniania równości w strukturach policyjnych.