Światowy Dzień Zapobiegania Samobójstwom
10 września na całym świecie obchodzony jest Światowy Dzień Zapobiegania Samobójstwom. Jest to niezwykle istotna data w kalendarzu globalnym, mająca na celu zwrócenie uwagi na problem samobójstw, które każdego roku odbierają życie milionom ludzi.
Organizacje międzynarodowe, takie jak Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) i Międzynarodowe Stowarzyszenie Zapobiegania Samobójstwom (IASP), przywiązują ogromną wagę do tej inicjatywy, której celem jest zwiększenie świadomości społecznej na temat zagrożenia, jakim jest samobójstwo oraz promocja działań mających na celu jego zapobieganie.
Znaczenie Światowego Dnia Zapobiegania Samobójstwom
Samobójstwo to jedna z głównych przyczyn śmierci na świecie, a statystyki są alarmujące. Każdego roku na całym świecie około 800 000 osób odbiera sobie życie, co oznacza, że co 40 sekund ktoś umiera na skutek samobójstwa. W Polsce liczby te również budzą niepokój — każdego dnia dochodzi do kilkunastu prób samobójczych, z których wiele kończy się tragicznie. W 2023 r. w Polsce życie odebrały sobie 5233 osoby z czego aż 4404 to byli mężczyźni. Światowy Dzień Zapobiegania Samobójstwom to czas na refleksję, edukację i podejmowanie działań, które mogą uratować życie.
Celem tego dnia jest promowanie świadomości na temat problemu samobójstw oraz motywowanie ludzi do otwartej rozmowy na ten temat. Choć samobójstwo jest tematem trudnym i często tabuizowanym, otwarta dyskusja jest kluczowa w zmniejszaniu liczby zgonów. Poprzez edukację i promocję zdrowia psychicznego możemy zidentyfikować osoby będące w grupie ryzyka i skutecznie im pomóc.
Symptomy ryzyka próby samobójczej
Zrozumienie symptomów ryzyka próby samobójczej jest kluczowe w zapobieganiu tragedii. Chociaż każda osoba jest inna, istnieją pewne wspólne sygnały ostrzegawcze, które mogą wskazywać na to, że ktoś myśli o odebraniu sobie życia.
- Zmiany w zachowaniu: Jednym z najbardziej widocznych objawów są nagłe, nietypowe zmiany w zachowaniu. Osoba, która była wcześniej towarzyska, może nagle stać się wycofana, unikać kontaktu z bliskimi i przestać interesować się aktywnościami, które wcześniej sprawiały jej radość.
- Wyrażanie beznadziei i braku sensu życia: Słowa mają ogromną moc, a osoby w kryzysie często wyrażają swoje uczucia werbalnie. Mogą mówić o tym, że czują się bezużyteczne, bezradne, że życie nie ma sensu lub że świat byłby lepszy bez nich. Takie wypowiedzi powinny wzbudzić szczególną uwagę.
- Nasilone objawy depresji: Depresja to jedna z głównych przyczyn samobójstw. Jeśli ktoś wykazuje objawy nasilonej depresji, takie jak głęboka melancholia, brak energii, trudności z koncentracją, bezsenność lub nadmierne zmęczenie, może to być sygnał alarmowy.
- Zmiana nawyków dotyczących snu i jedzenia: Osoby w kryzysie samobójczym często mają zaburzenia snu — mogą nie spać wcale lub spać za dużo. Podobnie jest z apetytem — mogą przestać jeść lub, przeciwnie, objadać się kompulsywnie.
- Zwiększone ryzyko podejmowania ryzykownych działań: Niekiedy osoby myślące o samobójstwie podejmują ryzykowne działania, takie jak nadmierne spożywanie alkoholu, zażywanie narkotyków, prowadzenie pojazdów w niebezpieczny sposób lub angażowanie się w niebezpieczne sytuacje.
- Odrzucanie pomocy: Często osoby w kryzysie odrzucają wszelkie próby pomocy. Mogą mówić, że nikt nie jest w stanie im pomóc, lub że nie zasługują na pomoc.
- Przygotowania do śmierci: Zbieranie leków, pisanie listu pożegnalnego lub porządkowanie swoich spraw to bardzo niepokojące sygnały, które wskazują, że osoba może przygotowywać się do odebrania sobie życia.
Sposoby pomocy osobie z myślami samobójczymi
Kiedy zauważymy, że ktoś z naszego otoczenia może mieć myśli samobójcze, ważne jest, aby zareagować w odpowiedni sposób. Oto kilka kroków, które mogą uratować życie:
- Rozmawiaj otwarcie: Często ludzie obawiają się poruszać temat samobójstwa, myśląc, że mogą w ten sposób pogorszyć sytuację. Rozmowa może przynieść ulgę osobie w kryzysie. Zapytaj, jak się czuje, i wysłuchaj jej bez oceniania. Ważne jest, aby pokazać, że jesteś tam, aby pomóc.
- Zachęcaj do szukania profesjonalnej pomocy: Osoby z myślami samobójczymi potrzebują wsparcia specjalistów. Zachęcaj do skontaktowania się z psychologiem, psychiatrą lub terapeutą. Możesz również pomóc w umówieniu wizyty lub towarzyszyć osobie podczas pierwszego spotkania.
- Nie zostawiaj osoby samej: Jeśli masz podejrzenia, że ktoś planuje odebrać sobie życie, nie zostawiaj go samego. Staraj się spędzać z nim jak najwięcej czasu, oferując wsparcie i obecność.
- Zadbaj o siebie: Pomaganie osobie w kryzysie może być bardzo wyczerpujące emocjonalnie. Pamiętaj, że twoje zdrowie psychiczne również jest ważne. Szukaj wsparcia w grupach dla rodzin i bliskich osób zmagających się z myślami samobójczymi.
- Edukuj się i innych: Wiedza na temat samobójstw, ich przyczyn i sposobów zapobiegania jest kluczowa. Bierz udział w szkoleniach, czytaj literaturę na ten temat, rozmawiaj z innymi o tym problemie. Im więcej wiesz, tym lepiej jesteś przygotowany, aby pomóc.
Ważne telefony.
- 800-702-222 Centrum Wsparcia dla Osób Dorosłych w Kryzysie Psychicznym
- 800-121-212 Dziecięcy Telefon Zaufania Rzecznika Praw Dziecka
- 800-120-002 Ogólnopolski telefon dla ofiar przemocy w rodzinie “Niebieska Linia”
- 116-111 Telefon zaufania dla dzieci i młodzieży
- 116-123 Kryzysowy telefon zaufania dla dorosłych
Światowy Dzień Zapobiegania Samobójstwom to niezwykle ważna inicjatywa, która przypomina nam o potrzebie troski o zdrowie psychiczne i o ludziach, którzy zmagają się z myślami samobójczymi. Samobójstwo jest tragedią, której można zapobiec, jeśli zareagujemy odpowiednio wcześnie. Rozpoznanie symptomów ryzyka i podjęcie odpowiednich działań może uratować życie. Ważne jest, abyśmy jako społeczeństwo byli bardziej otwarci na rozmowy o zdrowiu psychicznym, a także wspierali tych, którzy potrzebują pomocy. Każdy z nas może odegrać rolę w zapobieganiu samobójstwom – poprzez wsparcie, edukację i działanie.